COVID-19
Koronavirüsler (CoV), soğuk algınlığı gibi toplumda yaygın görülen, kendi kendini sınırlayan hafif enfeksiyon tablolarından, Orta Doğu Solunum Sendromu (Middle East Respiratory Syndrome, MERS) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS) gibi daha ciddi enfeksiyon tablolarına neden olabilen büyük bir virüs ailesidir.
Koronavirüslerin insanlarda bulunan, insandan insana kolaylıkla bulaşabilen çeşitli alt tipleri (HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV) bulunmaktadır. İnsanlar arasında dolaşan bu alt türler çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. Bununla birlikte hayvanlarda saptanan birçok koronavirüs alt türü mevcuttur ve bu virüslerin hayvanlardan insanlara geçerek insanlarda ağır hastalık tablolarına neden olabildiği bilinmektedir. Detaylı araştırmalar sonucunda, SARSCoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır.
SARS-CoV, 21. yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında, daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmış olup yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Yaklaşık 10 yıl sonra koronavirüs ailesinden, daha önce insan ya da hayvanlarda varlığı gösterilmemiş olan MERS-CoV, Eylül 2012’de ilk defa insanlarda Suudi Arabistan’da tanımlanmış; ancak daha sonra aslında ilk vakaların Nisan 2012’de Ürdün Zarqa’daki bir hastanede görüldüğü ortaya çıkmıştır.
31 Aralık 2019’da Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Çin Ülke Ofisi, Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir koronavirüs (2019nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiş, virüs SARS CoV’e yakın benzerliğinden dolayı SARS-CoV-2 olarak isimlendirilmiştir.
COVID-19 NASIL BULAŞIR?
COVID-19 hasta kişilerin öksürmeleri, hapşırmaları veya konuşmalarıyla ortaya saçtıkları damlacıkların ortamdaki diğer bireyler tarafından solunması veya damlacıkların yapışmış olduğu yüzeylere eller ile dokunduktan sonra kirli ellerin ağız, burun veya göze temas etmesiyle bulaşır.
COVID-19 AŞILARI GÜVENLİ VE ETKİN MİDİR?
Bir enfeksiyona karşı bağışıklık sağlamak için hazırlanmış olup vücuda çeşitli yollarla verilebilen biyolojik ürünlere aşı ismi verilmektedir. Aşılar, hastalığı geçirmeden o hastalığa karşı bağışıklanmayı sağlar. Aşılamanın amacı, hastalığı ve hastalıktan dolayı oluşabilecek ölüm ve engellilik durumunu önlemektir. Avrupa İlaç Ajansı (EMA), Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) veya Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gibi uluslararası sağlık kuruluşları tarafından onaylanan COVID-19 aşılarının ciddi yan etkileri nadirdir ve bu aşılar güvenlidir. EMA, FDA veya DSÖ tarafından onaylanmadan önce yapılan klinik çalışmalarda, COVID-19 aşılarının yeterince etkin oldukları gösterilmiştir. Güvenli ve etkin oldukları gösterildikleri için EMA, FDA veya DSÖ gibi uluslararası sağlık kuruluşların onay verdiği aşılardan hangisine ulaşabiliyorsanız onu olmanız önerilmektedir.
ADAPASS NEDİR? ADAPASS KODU NASIL ALINIR?
AdaPass, KKTC'de uygulamaya giren bir aşı kartı uygulamasıdır. Birçok ülkede aşı belgesi ve aşı pasaportu olarak da bilinen bu uygulama üzerinden aşı belgenizi sorgulayabilir ve QR kodlu aşı kimliği alabilirsiniz. KKTC aşı kimliği üzerinde kimlik bilgileriniz, aşının adı, aşı dozları ve uygulanma tarihlerinin yanı sıra bir de QR kod bulunmaktadır. Bu QR kod ile birlikte sizde aşı kartı istenen işletmeler, aşı durumunuzu görüntüleyebilmektedir. KKTC aşı kimliği almanız için sizden kimlik ya da pasaport numaranız, adınız, soyadınız ve doğum tarihiniz istenmektedir. Bu bilgileri girerek aşı kartınızı sorgulayabilir ve alabilirsiniz. AdaPass’inizi almak için AdaPass websitesinde (https://adapass.gov.ct.tr/) yer alan adımları takip edebilirsiniz. QR kodlu AdaPass’inizi bir işletmeye girerken veya KKTC’ye yapacağınız giriş çıkışlarda kullanabilirsiniz.
HANGİ DURUMLARDA TAM AŞILI OLARAK KABUL EDİLİRİM?
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi ’nin kabul ettiği aşılara ait aşı programını tamamlamış kişiler son dozdan 14 gün sonra tam aşılı olarak kabul edilir. Ayrıca, COVID-19 hastalığını geçirmiş ve üzerinden 6 ay geçmiş kişiler de bunu kanıtlamaları ve 1 doz aşı yaptırmaları halinde tam aşılı kişi olarak değerlendirilir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi güncel duyurularını internet sayfasından kontrol ediniz. (https:// saglik.gov.ct.tr/COVID-19)
YÜZ YÜZE (SEYRELTİLMİŞ) EĞİTİME KATILIM ŞARTLARI
Tam aşılanmamış öğrencilerin seyreltilmiş yüz yüze eğitime katılabilmeleri ve kampüs içindeki kapalı alanlara girebilmeleri için Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından akredite edilmiş bir laboratuvardan alınan en fazla 72 saatlik negatif PCR/antijen test sonucunu ibraz etmeleri gerekmektedir (Gerekli olan iki test arası süre Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi kararlarına göre değişiklik gösterebilir). Komitenin güncel duyurularını internet sayfasından kontrol edebilirsiniz. (https://saglik.gov.ct.tr/COVID-19).
MASKE KULLANIMI
EL YIKAMA
DERSLİKLERDE OTURMA DÜZENİ
Dersliklerde kişiler arası fiziksel (sosyal) mesafeyi (2 metre) koruyabilmek amacıyla düzenleme yapılmıştır.
DERS ARALARINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Ders aralarında, dinlenmek amacıyla kullanılan koltuklardan uyarı etiketi bulunmayanlar kullanılmalıdır. Koridorlarda, tam aşılı olsalar dahi tüm öğrencilerin uygun bir şekilde takılmış maske kullanması bir zorunluluktur. Koridorlarda yemek ve içmek gibi aktivitelerde bulunulmamalıdır.
KÜTÜPHANEDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR
COVID-19 başlıca damlacık ve temas yolu ile bulaşır. Kütüphaneler, kapalı alanda hizmet sunmaları ve çalışma koşulları nedeniyle hem çalışanlara hem de ziyaretçilere COVID-19 bulaşması açısından risk oluşturabilir. Bu nedenle, kütüphanelerde COVID-19 kapsamında aşağıdaki kurallara uyulmalıdır: Kütüphaneye girerken ellerinizi mutlaka el antiseptiği ile temizleyin. Kütüphanede geçirilen süre içerisinde kurallara uygun şekilde maske takılmalıdır. Kütüphanede sadece işaretli koltuk/sandalyelere oturun. Ortak kitap, dergi ve gazetelere temastan önce ve sonra ellerinizi antiseptik ile ovalayın.
SPOR SALONUNDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Salgın süresince, spor salonları randevu sistemi dahilinde, sınırlı sürede ve sınırlı öğrenciyle hizmet vermeye devam edecektir. Randevu gününü ve saatini danışma personelinden alınız. Spor aktivitesi damlacık çıkışı ve hızını artırmaktadır. Bu nedenle, diğer kişiler ile fiziksel mesafenizi en az 3 metre olacak şekilde koruyun. Yakın temas gerektiren sporlar ile takım halinde yapılan grup egzersiz ve sporları yapmaktan kaçının. Spor salonuna girerken ve spor salonundan çıkarken ellerinizi mutlaka su ve sabun kullanarak yıkayın ya da el antiseptiği ile temizleyin. Spor salonuna giderken kişisel havlu ve mat vb. malzemeleri yanınızda götürün.
KANTİN VE YEMEKHANEDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Kantine/yemekhaneye girmeden önce ellerinizi mutlaka el antiseptiği ile temizleyin. Kantin ya da yemekhaneden yiyecek ve içecek almadan önce kurallara uygun şekilde maske takın. Kantin ya da yemekhaneden yiyecek ve içeceğinizi almak için beklerken fiziksel mesafe (2 metre) kuralına uyun. Ödeme yaptıktan sonra ellerinizi el antiseptiği ile temizleyin. Yemekhanede sadece uygun olarak işaretlenmiş sandalyelere oturun. Sandalyelerin yerlerini değiştirmeyin. Yemek sonrası elinizi el antiseptiği ile temizleyin.
ATEŞ, ÖKSÜRÜK, NEFES DARLIĞI, BOĞAZ AĞRISI, BAŞ AĞRISI, KAS AĞRISI, TAT VE KOKU ALMA KAYBI VEYA İSHAL BELİRTİ VE BULGULARINDAN EN AZ BİRİ MEVCUTSA NE YAPMALIYIM?
Maske takın ve diğer kişilerden uzak duracak şekilde kendinizi izole edin.
0392 228 31 73 numaralı telefondan Sağlık Bakanlığını arayınız.
COVID-19 PCR/ANTIJEN TESTİM POZİTİF ÇIKTI. NE YAPMALIYIM?
Maske takın ve diğer kişilerden uzak duracak şekilde kendinizi izole edin. Bulunduğunuz yerden ayrılmayın.
0392 228 31 73 numaralı telefondan Sağlık Bakanlığını arayınız.
COVID-19 (+) BİRİYLE TEMASIM OLDU. NE YAPMALIYIM?
Maske takın ve diğer kişilerden uzak duracak şekilde kendinizi izole edin. Bulunduğunuz yerden ayrılmayın.
0392 228 31 73 numaralı telefondan Sağlık Bakanlığını arayınız.
ÜNİVERSİTEMİZ TARAFINDAN ALINAN TEDBİRLER
Üniversite Pandemi Tedbirleri Uygulama Komitesi olarak Genel Sekreter (Komite Bşk.), Halkla İlişkiler Müdür Vekili ve Teknik ve İdari Hizmet Müdür Vekili görevlendirilmiştir. Bu komite, Üniversite içi pandemi tedbirlerinin uygulama ve kontrolünü sağlayacak, dünya ve KKTC’deki gelişmeleri yakından takip ederek alınması gereken ilave tedbirler olduğu takdirde Rektörlük makamına teklif sunmaktadır. Komite tarafından “Bulaşıcı Hastalıklardan Korunma ve Hijyen Eğitimi” ders notu hazırlanmış Üniversite personeli ve öğrenciler ile paylaşımı yapılmıştır.
KKTC SAĞLIK BAKANLIĞI WEBSİTESİNDEN DUYURULARA ULAŞABİLİRSİNİZ.
(https://saglik.gov.ct.tr/COVID-19)